موزه سنندج، نمایشگاه آثاری از ماقبل تاریخ تا امروز
عمارت سالار سعید که امروزه به عنوان «موزه سنندج» شناخته میشود، آثاری تاریخی از ماقبل تاریخ تا دوران معاصر به نمایش درآمده است.
تاریخچه عمارت سالار سعید
این عمارت را «ملا لطفالله شیخالاسلام» بنا کرده است. پس از وفات وی، این عمارت به دو بخش تقسیم و به دو خانواده حبیبی و سالار سعید فروخته شده است. بدین ترتیب هر کدام از این دو بخش به نام مالک خود شناخته شد: بخش اندرونی به نام خانواده حبیبی و بخش بیرونی به نام سالار سعید که لقب فردی به نام عبدالحمید سنندجی است. سالار سعید این قسمت از خانه را به اداره فرهنگ واگذار کرد. تا سال 1972 م. از این عمارت به عنوان دانشسرا، کتابخانه و خانه پیشآهنگان استفاده شد. پس از این سال بنا مرمت شد و پس از مرمت، به پیشنهاد وزارت فرهنگ و هنر، به موزه تبدیل شد.
ویژگیهای معماری
عمارت سالار سعید در اصل دو طبقه دارد: زیرزمین و طبقه همکف. زیرزمین سقفی گنبدیشکل با تزئیناتی تلفیقی از گچبری و آیینهکاری دارد و در مرکز آن یک حوض ششضلعی ساخته شده است. در مقابل سقف طبقه همکف شیروانی است و بیشتر مساحت آن را سالن تشریفات تشکیل میدهد. در شمال این بخش از بنا، یک سالن ارسی هفتدری مشاهده میشود که به حیاط مشرف است.
ارسی زیبای عمارت سالار سعید با شیشههایی رنگارنگ و چشمنواز
این ارسی زیبا را یکی از استادکاران معروف سنندج به نام «حبیبالله سنندجی» ساخته است که با نام مستعار «استاد نساء» شناخته میشد. ارسی عمارت سالار سعید زیباترین قسمت ساختمان به حساب میرود.
موزه سنندج
عمارت سالار سعید که اکنون به عنوان موزه سنندج شناخته میشود، دو بخش باستانشناسی و مردمشناسی دارد. در بخش باستانشناسی اشیایی از دورههای مختلف ماقبل تاریخ تا زمان قاجاریه (قرن هجدهم) نگهداری میشود. برخی از اشیای این بخش از استانهای مجاور گردآوری شده است. شماری از آثار به نمایشگذاشتهشده در این بخش موزه، از سارقانی که قصد خروج این اشیا از ایران را داشتند، کشف شده است.
در بخش مردمشناسی که در اوایل تاسیس به عنوان نمایشگاهی موقت ایجاد شده بود، جلوههایی از سبک زندگی مردم کردستان به نمایش درآمده است. ابزار کشاورزی، ابزار موسیقی سنتی و پوشاک، از جمله اشیای موزه مردمشناسی است.
بخشهای موزه سنندج
اشیای مختلف موزه سنندج در چهار بخش به معرض دید گذاشته شده است:
1. بخش پیش از تاریخ: این بخش در راهروی ورودی عمارت در کنار سالن اصلی، قرار دارد. ظروف سفالی کشفشده از مناطق مختلف کردستان، خصوصا شهرستانهای کنگاور و بانه، اصلیترین اشیای این بخش را تشکیل میدهد.
2. بخش عصر تاریخ: این بخش بیشترین اشیای موزه را در خود دارد. اشیایی که از تپه تاریخی زیویه (یکی از مهمترین تپههای تاریخی استان کردستان) کشف شده در این بخش به نمایش درآمده است. چند قطعه از زیورآلات زنانه از جنس طلا، ظروف سفالی به رنگهای خاکستری، قرمز و نخودی، تنگ کوچکی منقش به طرح گل با لعابی به رنگهای فیروزهای، سفید و زرد، انواع تبر، سنجاقهای تدفینی، سوزنهای دوخت و حلقهها، اشیایی از جنس استخوان و چند شیء سنگی شامل حلقهها و مهرهها از جمله آثاری است که در این بخش به معرض دید گذاشته شده است.
چند سرنیزه، خنجر و مجسمه در این بخش وجود دارد که محل دقیق کشف آن مشخص نیست. چند خمره تدفینی نیز در این موزه وجود دارد که برخی از آنها، به قدری بزرگند که در فضای باز جانمایی شدهاند. کشفیات غار کرفتو هم در این بخش قابل مشاهده هستند.
بخشی از موزه سنندج
3. بخش دوران اسلامی: در این بخش اشیا در دو قسمت فلزی و سفالی به نمایش درآمده است.
4. بخش نمایش موقت: زیرزمین عمارت سالار سعید به نمایش آثاری همچون مجسمه برنزی و ظروف شیشهای اختصاص یافته است. اشیای موجود در این بخش متناسب با برنامههای موزه تغییر میکند. در فضای باز موزه نیز اشیایی همچون کتیبه و سنگقبر وجود دارد که هر از چند گاهی تغییر میکنند.